Reşad Ekrem Koçu, “İstanbul Ansiklopedisi”nde Ahmet
Mithat Efendi’yi şöyle anlatır: “Büyük gazeteci, İkinci Abdülhamit devrinde
popüler romancılarımızın en velut ve şöhretlisi. Osmanlı Tarih Encümeni azası
ve Darüşşafaka muallimlerindendi. 1844’te İstanbul Tophane’de Kabataş
Mahallesi’nde doğdu. Babası Bezci Süleyman Ağa adında fakir bir adamdı. Anası
Çerkeş’ti. Babasını henüz beş-altı yaşlarındayken kaybetti. Kumbaracı
Yokuşu’ndaki sübyan mektebinde ve bir müddet de rüştiyede okudu. Anasının ilk
kocasından oğlu Niş Voyvodası Hafız Ağa, İstanbul’da sıkıntı içinde bulunan
anası ve üvey kardeşi Ahmet Mithat’ı Niş’e getirmişti, ki o sırada Ahmet Mithat’ın
17-10 yaşlarında olması gerekir. Üvey abisinin delaletiyle Mithat Paşa
dairesine kapılanan delikanlı kısa bir zaman içinde zekâ ve ciddiyetiyle
paşanın sevgisini kazandı. Öyle ki o zamana kadar sadece ‘Ahmet’ denilen bu
gence I. Meşrutiyet’in lideri kendi adını mahlas olarak verdi.”
Bir başka Ahmet, Necati Cumalı ilk şiirini 1939
yılında Urla Halkevi'nin dergisi "Ocak"ta "Ahmet Necati"
adıyla yayımlar.
Bir de bakar ki, çevresinde "Ahmet" adında
birçok şair bulunmakta: Ahmet Kutsi Tecer, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Muhip
Dıranas, Ahmed Arif, Ahmet Oktay, Ahmet Köksal...
"Bir Ahmet eksik olsun" diyecek ve daha
sonraki şiir ve yazılarına imzasını "Necati Cumalı" olarak atmaya
başlayacaktır.
Cumalı’nın “Kızılçullu Yolu” şiiri de 1942 yılında
Ahmet Necati adıyla yayımlanacaktır.
Behçet Necatigil, ilk şiir kitabı “Kapalı Çarşı”yı
1945 yılında Behçet Gönül adıyla yayımlar. Çünkü o yıllarda nüfusa kayıtlı adı
Behçet Necati Gönül’dür. 1951 yılında soyadını değiştirmek için “isim tashihi”
davası açar. “Gönül” olan soyadını “Necatigil” olarak değiştirmek için
mahkemeye başvurmuştur.
Fazıl Hüsnü Dağlarca da tanıklardan biridir.
Duruşma sırasında yargıç, Behçet Hoca’yı gösterip
Dağlarca’ya sorar:
“Bu beyefendi kim? Onu nasıl tanıyorsunuz?”
Dağlarca, bir an orada bulunduğunu unutup “Behçet
Necatigil” yerine, dalgınlıkla “Ben bu beyefendiyi Behçet Necati Gönül olarak tanıyorum”
diyecektir.
Şairin dalgınlığı işte…
Neyse ki, duruşma salonunda bulunan öteki iki tanığın
“Behçet Necatigil” demesi üzerine “isim tashihi” gerçekleşecek ve Behçet Hoca
daha sonra çıkacak kitaplarında “Behçet Necatigil” imzasını kullanacaktır.
(Ertan Mısırlı: Fazıl Hüsnü Dağlarca Günlüğü)
Salâh Birsel, “Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu” kitabında İlhan
Berk’in soyadı serüvenini anlatır.
1934 yılında Soyadı Yasası’nın çıkmasından sonra İlhan
Berk, Nurullah Berk’in soyadına hayran kalacak ve hemen kendi soyadını (Birsen)
atarak onun soyadını kullanmaya başlayacaktır.
Bu değiştirme bir kez İlhan Berk’in işine de yarayacak
ve “Tan” gazetesine götürdüğü bir yazı Nurullah Berk’in sanılıp yayımlanacaktır.
Fakat İlhan Berk yazısının parasını almak için
gazeteye gittiği zaman durum anlaşılacaktır.
Bundan sonra da İlhan Berk’in yazısı da bir daha “Tan”
gazetesine giremeyecektir.
Bu yanılgıya yol açan İlhan Berk’in o sıralar -bu
tutumu 1953’lere kadar sürmüştür- adının başına bir de büyük “N” harfi
oturtmasıdır.
Oysa “N”nin bu kez Nurullah Berk’le bir ilgisi yoktur.
Bu İlhan Berk’in eski adı Niyazi’den kalmadır.
İlk şiir kitaplarından "Güneşi Yakanların
Selamı", "Türkiye Şarkısı" ve "Günaydın Yeryüzü"nde
adının başında "N" harfini eksik etmeyecektir.
Bana gelince 1962 yılından beri yazı ve şiirlerimde
Refik Durbaş’tan başka imza kullanmadım. Bir istisna: 60’lı, 70’li yıllarda
Soyut dergisi ve Cumhuriyet gazetesinde o sayıda kendi imzam varsa ikincisini
takma adlarım Sıtkı (babamın adıdır) Sipahioğlu ve Fikret Kaynakçı olarak
yayımladım.
*
Namık Kemal’in oğlu Ali Ekrem Bolayır, babasının
Saray’ı ürküten varlığı yüzünden adını saklamak zorunda kalacak, eserlerini A.
Nadir imzasıyla yayımlayacaktır. Ancak siyasi hava değiştikten sonra Namık
Kemalzade Ali Ekrem adını kullanacaktır. Halid Ziya Uşaklıgil’in asıl adı
Mehmed, yani Mehmed Halid. Tevfik Fikret, ilk şiirlerini Mehmet Tevfik
imzasıyla yayımlayacaktır. Ali Mümtaz
Arolat ilk şiirlerinde “Seza” adını kullanır. Aka Gündüz’in asıl adı Enis Avni.
Cahit Külebi’ye göre “bir dudağı yerde bir dudağı gökte, sarışın ama alçak
sesle konuşan biri” olan Ahmet Kutsi, öğretmenlik yaptığı Sivas’ı çok sevdiği
için Soyadı Yasası çıkınca (Tecer dağından) Tecer soyadını alacaktır. Abdülhak
Şinasi Hisar’ın babası Mahmut Celalettin Bey, oğluna sevdiği iki yazarın adını
verecektir: Abdülhak (Hamit) ve Şinasi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder