3 Şubat 2011 Perşembe

MÜHÜR

Sokak kederliydi. Yüzün
ay ışığına mührü düşmüştü

Karanlığın rengi soluktu
yağmura yürüdüm çıplak yürekle

Ağaçları kesiyorlardı

Bir yaprak düştü, bir yaprak daha
biri gençliğimin alnına düştü
biri sessizliğin avlusuna

Sokak kederliydi. Yüzün
mum ışığında defne gölgesi

Yaprak önce dudaklarına düştü
sonra memelerinin kuytusuna
yüzümü gömdüm hemen
bacaklarının arastasına

Rüzgâr terk eylemiş yurdunu
gurbete çıkmıştı gökyüzü

Hiçbir cemaatte yerim yok
yağmura yürüdüm münzevi

Sokak kederliydi. Yüzün
uzakta bir kırmızı tramvay

REFİK DURBAŞ

HARMAN

Gece perdesini araladı
serinliği düştü ovaya
ırmak adını sordu
adımı söyledim dağa

Harmandaydı rüzgâr
emanetine bıraktım
ayın ışığını ve kederi

Terk ettim kenti

SANAMER

Kartalın uçtuğunu gördüm
rüyalarımı çaldığını gördüm
dağların yarıldığını gördüm
suları kendi aynasında gördüm
rüzgârın ağladığını gördüm

Gökyüzü yıkıldı, Sanamer virane
çocukluğum enkazında kaldı anne

Rüyamda yalnızlığımı gördüm

ÇOCUKLARIN HAKKI

Çocukluğum Hak’tır, haklılığımdır benim.
Çocukluğum en temel hakkımdır çünkü…
Adımı çocukluğumdan alırım; yeryüzünden ve gökyüzünden; aydan ve yıldızlardan, akarsular ve denizlerden, kimliği kimliğimde yazılı ovalar ve dağlardan, ayvanın sarısından ve elmanın tadından; kavakların kederinden ve söğütlerin neşesinden alırım.
Adım kendimdir, kişiliğimdir, benliğimdir.
Kendim görüşlerimin ifadesi; kişiliğim her türlü bilgiyi edinme becerisi, benliğim din ve vicdan özgürlüğüdür.
Soyadım fiziksel, zihinsel, ruhsal, ahlaki ve sosyal gelişmem açısından yeterli yaşam standardına ulaşma hakkına sahipliğimdir. Eğitim hakkına sahipliğimdir.
Oyunlarımda savaş yoktur, başkasının hakkına tecavüz, hırsızlık, yalan-dolan, uyuşturucu kullanımı yoktur.
Beşiğime tank, tüfek, bomba gölgesinin düşmesini istemem; düşlerimin talan edilmesini, geçmişimin tarihi ne kadar ki, ama geleceğimin tecavüze uğramasını da istemem.
Rüyalarımda açlık, işkence, ceza ve yasa dışı işlemler yoktur.
Rüyalarımda derenin kumu güneştir, bulut yağmura kardeştir.
Dağ dağa komşudur, ama bulut yoksa başında dağ kimle konuşur?
Ben aç kalırsam, çocukluğumu daha yaşamadan en zor koşullarda çalışırsam, tapusuz mal misali diyardan diyara savrulursam, her türlü tecavüze maruz kalırsam içinizdeki, kalbinizdeki çocuk ve çocukluğunuz kimle konuşur?
Dünya yüzünde kim ki çocukluğu ile barışıktır, onun dünyası bütünüyle barıştır.
Kar yağdı kar üstüne, nar düştü kar üstüne…
Ateş içinde köz vardır, söz içinde söz vardır.
Benim yüreğimde sevinç vardır, özgürlük vardır, çocukluğum vardır.
Çocuğum çünkü, çocukluğum çocuktur benim.

EMANET

Arkadaşımdı uçurtma ve keder
birini gökyüzüne armağan verdim
keder, kalbime emanet kaldı

Çocukluğum babamla büyüdü
ruhum rüzgârla, kalbim kederle

Ay ışığından almıştı rengini
adını sordum, adımı söyledi

Yüzünü aya dönerek uyudu gece

KİTAPLARI

ŞİİR:

Kuş Tufanı (Soyut Yayınları, Şubat 1971)
Hücremde Ayışığı (Cem Yayınevi, 1974)
Çırak Aranıyor (Cem Yayınevi, 1978; 2. baskı: Cem Yayınevi, 1980; Yeditepe Şiir Armağanı)
Denizler Sincabı (ABeCe Yayınları, 1979)
İkinci Baskı (ABeCe Yayınları, 1979; Cem Yayınevi, 1990, 1994; Ümit Yayıncılık, Mart 1994; ‘Barış Koyun Çocukların Adını’ adıyla Nesin Yayınevi, 2009)
Çaylar Şirketten (ABeCe Yayınları, 1980)
Kırmızı Kanatlı Kartal (Cem Yayınevi, 1982; Ümit Yayıncılık, Mart 1994; Kök Yayın, Ekim 2007)
Nereye Uçar Gökyüzü (Yazko Yayınları, 1983, Behçet Necatigil Şiir Ödülü)
Siyah Bir Acıda (Yazko Yayınları, 1984)
Yeni Bir Defter-Şiirler-Meçhul Bir Aşk (Yeni Türkü Şiir Yayınları, Mart 1985)
Geçti mi Geçen Günler (Adam Yayınları, Ekim 1989)
Menzil (Papirüs Yayınları, Eylül 1992, 1993 Halil Kocagöz Şiir Ödülü)
Tilki Tilki Saat Kaç (Ümit Yayıncılık, Ağustos 1995; Kök Yayıncılık, Ekim 2007)
Düşler Şairi (Adam Yayınları, Eylül 1997)
İstanbul Hatırası (Adam Yayınları, Eylül 1998)
Hatıram Olsun (Adam Yayınları, Eylül 2000)
Şimdi: Haberler (Adam Yayınları, Eylül 2001)
Yol Uzundur Günden Ama Ölümden Kısa (Adam Yayınları, Şubat 2002)
Denizler Sincabı (Şimşek Yayınları, 2003)
Aydede’ye Alfabe (Şimşek Yayınları, 2003)
Rüya Tabirleri (Adam Yayınları, Nisan 2004)
Gözbebeğim İstanbul (Boyut Kitapları, 2004)
Kırk Dört Sıfır Dört (Kırmızı Yayınları, Mayıs 2007)
Kuyruğu Zıp Zıp Kanguru (Kök Yayıncılık, Ekim 2007)
Mevlana (Boyut Kitapları, 2007)
Pençesi Pamuk Kedi (Kök Yayıncılık, Ekim 2008)

TOPLU ŞİİRLER

Bir Umuttan Bir Sevinçten 1 (Can Yayınları, 1984)
Adresi Uçurum 2 (Can Yayınları, 1987)
Kimse Hatırlamıyor 1 (Adam Yayınları, Şubat 1994)
Nereye Uçar Gökyüzü 2 (Adam Yayınları, Ekim 1994, Aralık 1998)
Seçme Şiirler (Adam Yayınları, Eylül 1997; 2001’e kadar yedi baskı)
Adresi Kalbimde (Boyut Dosya Yayınları, Kasım 2000)
Çırak Aranıyor (Kırmızı Yayınları, Mart 2010)
Hatıram Olsun (Kırmızı Yayınları, Mart 2010)

RÖPORTAJ

Ahmed Arif Anlatıyor: Kalbim Dinamit Kuyusu (Cem Yayınevi, 1990; Piya Kitap, Ağustos 1997; Cumhuriyet Kitapları, 2009)
Güneşli Rüzgârı Nâzım'ın (Piya Kitaplığı, Ekim 1997; Daktylos Yayınları, 2009)

İNCELEME

Şair Cezaevi Kapısında (Sarmal Yayınevi, Ekim 1992)
Galata Köprüsü (İletişim Yayınları, Ocak 1995; Teva İlaç, 2010 )
Mektup Var İlhami Bekir'den (Piya Kitaplığı, Ağustos 1997)
Tevfik Fikret (Kırmızı Yayınları, Ekim 2007)
Rakı ile Edebiyat Muhabbeti (Heyamola Yayınları, Ekim 2007)
Mehmed Âkif (Kırmızı Yayınları, Ekim 2008)

YAZI

Yazılmaz Bir İstanbul (Boyut Yayınları, Ekim 1988)
İki Sevda Arasında Karasevda (Ümit Yayıncılık, Ekim 1994)
Yasemin ve Martı (Adam Yayınları, Ekim 1997)
Gölgem İstanbul Sokaklarında (Sabah Kitapları, Eylül 1998)
Taşın ve İnancın Şiiri Mardin (Tarih Vakfı, Aralık 1998)
Poetry of Stone and faith Mardin (Tarih Vakfı, Aralık 1998)
Rüzgârla Randevu (Alfa Yayınları, Haziran 2000)
Köroğlu (Merkez Kitaplar, Eylül 2007)
İstanbul Hayattır (Heyamola Yayınları, Ekim 2010)

ANTOLOJİ

Türk Yazınından Seçilmiş Cezaevi Şiirleri (Adam Yayın, Şubat 1993; Ocak 1995; Kasım 1999)
Öykülerde İstanbul (Altın Kitaplar, Nisan 1995)
Seni Seviyorum Anne (Sabah Kitapları, Mayıs 1998)
Mustafa Kemal Bayrağı (Sabah Kitapları, Mayıs 1998)
Barış Koyun Çocukların Adını (Sabah Kitapları, Mayıs 1998)
Maviydi Gökyüzü Yeryüzü Yeşil (Sabah Kitapları, Mayıs 1998)
Kaf Dağında Şenlik Var (Sabah Kitapları, Mayıs 1998)
Kalbimde Okulun Işığı (Gendaş Çocuk, Aralık 1999)
Beyaz Güvercinleri Çocukluğun (Gendaş Çocuk, Aralık 1999)
Selam Olsun Çocukluğuma (Gendaş Çocuk, Aralık 1999)
Anneye Sevgi Babaya Saygı (Gendaş Çocuk, Aralık 1999)
Kar Altında Allı Turna (Gendaş Çocuk, Aralık 1999)
Cumhuriyetten Günümüze Türk Şiiri (Abdullah Özkan ile) (Boyut Dosya Yayınları, 1999)
100 Aşk Bir de Şiiri (Kırmızı Kitaplar, Kasım 2001)
Çakırkeyif Şiirler (Efe Rakı, 2006)
Kanatların Yelken Ettik Gemiye (Kavis Kitap, Ocak 2011)

ANI

Anılarımın Kardeşi İzmir (Literatür Yayıncılık, Nisan 2001)

DERLEMELER

Evliya Çelebi: Yedi İklim Dört Bucak (Cem Yayınevi, 1977; Yuva Yayın, 1983; Can Yayın, 2001)
Evliya Çelebi: Şaka-Name (Milliyet Yayınları, Eylül 1983)
Muallim Naci: Mavili Alaca Baston (Milliyet Yayınları, Ekim 1983)
Muallim Naci: Ömer’in Çocukluğu (Serhat Yayınları, 2006)
Tevfik Fikret: Şermin ve En Güzel Çocuk Şiirleri (Nesin Yayınevi, 2009)
Mehmet Akif Ersoy: Çocuklar İçin En Güzel Şiirler (Nesin Yayınevi, 2009)
Evliya Çelebi: Acayip Öyküler (Nesin Yayınevi, 2009)

HAYATI

10 Şubat 1944’te Erzurum Pasinler’de doğdu. Liseyi İzmir’de bitirdi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ndeki öğrenimini yarıda bıraktı. Gazeteciliğe 1967’de “Yeni İstanbul” gazetesinde başladı, yirmi yıl “Cumhuriyet” gazetesinde çalıştıktan sonra 1992’de emekli oldu. Ardından “Sabah” gazetesinde kitap ve sanat sayfaları hazırladı. “Yeni Yüzyıl” gazetesinin kuruluşunda görev alarak kültür-sanat bölümünü yönetti. “Yeni Yüzyıl”, “Ateş” ve “Sabah” gazetelerinde köşe yazarlığı yaptı. “Sabah” gazetesinde iki yıla yakın “Sabah Posta Kutusu” köşesini yönetti. 2011 Ocak ayında yirmi yıla yakın süredir çalıştığı “Sabah” gazetesinden ayrıldı.
İlk şiir ve yazı denemelerine lise öğrenimini sürdürdüğü İzmir’de başladı. Yeni Asır, Ege Ekspres, Ege Telgraf gazeteleri ile Ödemiş, Aydın, Denizli, Muğla, Balıkesir, Bursa’da çıkan dergi ve gazetelerde şiirleri ve yazıları yayınlandı.
Yazı hayatına hikaye yazarak başladı ve ilk hikâyesi 10 Ocak 1962’de “Karanlık” başlığıyla İstanbul’da yayınlanan “Çocuk Haftası” dergisinde çıktı. Daha sonra şiire yöneldi ve ilk şiiri “Velvele” başlığıyla 12 Şubat 1962 yılında Ege Ekspres gazetesinin “Gençlerle Baş Başa” sayfasında yayınlandı.
İzmir Namık Kemal Lisesi’nde okurken edebiyat öğretmeni İsmet Kültür’ün çıkardığı okul dergisi “Genç Kalemler”i yönetti.
1962-1964 arasında İzmir’de başta M.Gündüz Badak olmak üzere arkadaşlarıyla “Evrim” dergisini çıkardı, yönetiminde bulundu. Bu dergiye daha sonraları 60 kuşağının şair ve yazarları olarak Ataol Behramoğlu, İsmet Özel, Eser Gürson, Haluk Aker, Rahmi Akseki, Semih Tezcan, Erhan Etiker de katılacak, dergide ayrıca Halil İbrahim Bahar, Günel Altıntaş, Metin Altıok, Özkan Mert gibi imzalar yer alacaktı.
1967 yılında İstanbul’da 60 Kuşağı’nın dergisi olarak çıkan “Alan’67”nin sahipliğini ve yazı işleri müdürlüğünü üstlendi.
1972-1974 arasında “Yeni a” dergisinin yazı işleri müdürlüğünü yaptı.
60’lı yılların başından itibaren Evrim, Soyut, Şiir Sanatı, Devinim’60, Alan’67, Papirüs, Yeni Dergi, Yazko, Hürriyet Gösteri, Milliyet Sanat, Adam Sanat vb. dergilerde; Cumhuriyet gazetesinin 70’lerde çıkardığı “Sanat-Edebiyat” ve 80 sonrası yayınlanan “Cumhuriyet Siyaset” ve “Cumhuriyet Kitap” eklerinde, “Dünya Kitap”ta yazı ve şiirleriyle yer aldı.
İlk şiir kitabı “Kuş Tufanı” Ocak 1971’de Soyut Yayınları arasında çıktı.
“Çırak Aranıyor” kitabıyla 1979’da Yeditepe Şiir Armağanı’nı, “Nereye Uçar Gökyüzü” ile 1983 Behçet Necatigil Şiir Ödülü’nü, “Menzil” ile de 1993’te Halil Kocagöz Şiir Ödülü’nü aldı.
1989 yılında Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan “Kapıkule’nin Vatansızları” başlıklı iki bölümlük yazı dizisiyle Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından “röportaj” dalında yılın gazetecisi seçildi.
“Çırak Aranıyor” şiiri Zülfü Livaneli ve Hümeyra tarafından, “Menzil” şiiri Sadık Gürbüz, “Gününü Umuda Ayarla” şiiri Grup Baran tarafından bestelendi.
“Çırak Aranıyor”u Zülfü Livaneli, Edip Akbayram, Deniz Türkali, Müslüm Gürses, Yunanlı Maria Farandouri, İspanyol Maria del Mar ve Kızılırmak tarafından seslendirildi.
“Yeni Türkü” müzik grubunun “rembetiko” tarzı yaptığı “Külhani Şarkılar”dan “Evet de Bana”, “Kapris”, “Külhani” ve “Ömrüm Zından İçinde” adlı dört tanesinin sözlerini yazdı.
1979 yılında “İkinci Baskı” kitabında yer alan “Kimse Sormadı Adını” şiiri TRT televizyonu tarafından filme alındı. 1989’da yönetmen Erdoğan Tokatlı “Çaylar Şirketten” şiirini TRT televizyonu adına sinema filmi olarak çekti.
Hayatını şimdilik İstanbul’da sürdürüyor.