ESKİ ZAMAN...

Zaman zaman eski tarihli gazeteleri okur musunuz? Hani kimileri “boş zamanlar” avuntusuyla müzik dinler ya da kitap okur ya, ben de eski gazeteleri karıştırırım.

Epey bir zaman önce, senaryo çalışmasına başlamıştım.

Olay, İkinci Dünya Savaşı sıralarında, İstanbul’da geçiyordu. 1942 yılının “Cumhuriyet” gazetelerini neredeyse baştan sona hatmetmiştim.

Kimi olaylar var ki, hâlâ anımsarım. Örneğin adliye haberleri: Bigadiçli bir çoban telgraf tellerini keserek çarıklarına ip yapmış. Adamı yakalamışlar, altı ay hapis vermişler. Ne yapsın, savaş zamanı, çarık ipini nereden bulacak?

Bir başkası Sirkeci’deki kahvede, arkadaşının paltosunu çalmış. Ona da altı ay hapis...

Eski zamanların gazetelerinde değişmeyen iki tat var.

Birincisi, düşünüyor insan, gerçekten bunlar yaşandı mı?

İkincisi, kimi olaylar aradan yıllar geçse de güncelliklerini yitirmiyorlar. Dün neler yaşanmışsa, bugün o ya da benzeri yaşanıyor.

29 Kasım 1946 tarihli “Akşam” gazetesi yazıyor:

“Haliç’e çamur ve kirletici maddeler atılmayacak.”

Haberin ayrıntısı şöyle:

“Son zamanlarda Haliç’in bir çok yerleri dolmuş, vapurlar bazı sahillere yanaşamamaya başlamıştır. Bu gibi yerler, birkaç defa taranmış olmakla beraber yeniden çabuk dolmaktadır. Buna sebep Kağıthane deresinin getirdiği kumlar ve denize atılan maddelerdir.

Belediye hiç olmazsa bu ikinci mahzuru önlemek için tuğla harmanlarına ve sair müesseselere dereye ve denize çamur ve kirletici maddeler atılmamasını bildirmiştir.”

Gerçi geçen yıllar içinde Haliç’in çevresi temizlendi, tabii bu arada ne kadar tarihsel yapı ile birlikte...

1 Kasım 1946 tarihli “Son Telgraf” gazetesinden “Bir de değirmenciler tröstü mü çıktı” başlıklı bir haber:

“Tahditler kaldırıldıktan sonra bir şirket kuran değirmenciler un fiyatlarını eski karaborsa fiyatlarının üstüne çıkardılar.”

Zamanla “değirmencilerin tröstü” kalktı ama, ülkenin ne kadar değerli varlığı arsa ya yandaşlara ya da çok özelleştirme adı altında yabancı şirketlere peşkeş çekilmedi mi?

Elbette hep karamsar haberler yer almıyor eski zamanların gazetelerinde.

Kimi mutlu ve sevinçli haberler de var.

Yine yıllar öncesinden bir haber:

“Çorap fiyatları düşüyormuş. Amerika’dan külliyetli miktarda merserize iplik gelmeye başlayınca çorap fiyatlarında bir düşme gözlenmiş.

Bu, yerli çorap fiyatlarında yüzde 15 oranında gerçekleşmiş...”

Ve bir spor haberi:

Galatasaray, Beşiktaş’ı hava karardığı için hakemin maçı 12 dakika önce bitirmesine rağmen 2-0 yenmeyi başarmış...

Zaman buldukça ve elinize geçtikçe eski gazeteleri okumanızı öneririm.

Hem dünün tarihini okumak, hem de bugünün tarihini yeniden yaşamak için...

22 OCAK 2015, BİRGÜN